خط مشی سازمان چیست؟

خط مشی Policy یا سیاست مجموعه اصول مدونی است که برای هدایت تصمیم و دستیابی به اهداف منطقی طراحی شده است. خط مشی سازمان راهنمای عملیاتی دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان است. در مدیریت استراتژیک پس از آنکه چشم انداز و فلسفه وجودی (ماموریت) شرکت مشخص شد، استراتژی‌های شرکت طراحی می‌شود. پس از آن خط‌مشی‌های سازمانی مشخص می‌شود و در ادامه از طریق روندها، رویه‌ها و قوانین مختلف اجرایی می‌شوند. هدف از تدوین استراتژی سازمان این است که مأموریت شرکت محقق شود. این امر از طریق برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان انجام می‌شود. این برنامه‌ریزی از ساختاری سلسله مراتبی برخوردار است.

استونر سلسله مراتب برنامه ها را به صورت ماموریت یا هدف دوربرد، اهداف کوتاه مدت، استراتژی، برنامه عملیاتی ترسیم کرده است.با بررسی سلسله مراتب سازمانی در می یابیم که برنامه ها تعیین کننده فعالیت های آینده هستند. در سلسله مراتب برنامه ها، هر برنامه، برنامه قبل از خود را تفسیرنموده، بسط می دهد و تعریف عملیاتی از آن ارائه می نماید. خط مشی در سطح سازمان نوعی برنامه است که برای اجرای برنامه های همیشگی و تکراری کمک می کند. راهنمای عمل برای آن گونه برنامه هاست. در این مقاله به تعریف، مفهوم، اهمیت و نحوه تدوین خط‌مشی سازمان پرداخته شده است.

تعریف خط مشی

خط مشی باید از صراحت وضوح، قابلیت اجرا، انعطاف پذیری، جامعیت، هماهنگی، مستدل بودن، متمایز بودن از قانون و کتبی بودن برخوردار است. نویسندگان مختلف از مفهوم خط مشی تعاریف گوناگونی را ارائه داده اند: هارولد لاسول خط مشی را یک برنامه طراحی شده از اهداف، ارزش ها و اقدامات می داند. آستن رنی خط مشی را به منزله خطوط تعیین شده اقدامات یا بیان خواسته ها می داند. بطورکلی، هر آنچه را که سازمان ها تصمیم می گیرند که به انجام رسانند یا از اجرای آن ممانعت به عمل آورند، می توان خط مشی تلقی نمود.

خط مشی ها اصولی هستند که با تصمیم ها، اقدامات و فعالیت های سازمان جهت می دهند و آنها را در مسیر تحقق اهداف تنظیم می نمایند.
خط مشی نشانگر خواست ها و انتظارات بخش های سازمان است که در فرایند تصمیم گیری به صورت آیین نامه ها، قوانین و مقررات اجرایی، تقنینی و قضایی منعکس می شود.

در مجموع آنچه که در همه تعاریف به طور مشترک وجود دارد آن است که خط مشی در مورد فرایند یا الگوی فعالیت ها یا تصمیماتی است که برای جبران مشکلات عمومی چه حقیقی و چه مجازی اتخاذ می شود.